Bośnia i Hercegowina z dziećmi- Sarajewo oraz Mostar

Choć Bośnia i Hercegowina to dla nas był głównie kraj tranzytowy w drodze do Czarnogóry to musieliśmy się tam zatrzymać chociaż na chwilę. Zaowocowało to wizytą w dwóch niesamowitych miastach: Sarajewie oraz Mostarze, które urzekły nas swoją wielokulturowością, różnorodnością, klimatem oraz pyszną kawą. 

Spis treści:

1. Bośnia i Hercegowina kilka faktów
2. Autem z dziećmi do Bośni i Hercegowiny
3. Wymagania paszportowe oraz dokumenty pojazdu
4. Dostęp do internetu w Bośni i Hercegowinie
5. Noclegi w Bośni i Hercegowinie
6. Sarajewo
7. Mostar
8. Co jeszcze warto zobaczyć w Bośni i Hercegowinie?

Mostar

Bośnia i Hercegowina kilka faktów

Bośnia i Hercegowina położona jest na Półwyspie Bałkańskim i graniczy z Chorwacją, Serbią oraz Czarnogórą. Stolicą jest Sarajewo, a obowiązującą walutą marka zamienna (symbol: KM, oznaczenie: BAM). Jako suwerenne państwo istnieje od 1992 roku, kiedy to po ogłoszeniu wyników referendum Socjalistyczna Republika Bośni i Hercegowiny postanowiła odłączyć się od Jugosławii jako Republika Bośni i Hercegowiny. Decyzja ta była jedną z przyczyn wybuchu wojny domowej, która trwała w Bośni ponad 3,5 roku, a której skutki można zobaczyć po dziś dzień. Wojna zakończyła się pod koniec 1995 roku podpisaniem układu pokojowego w Dayton, w efekcie którego powstały dwie, autonomiczne jednostki administracyjne: Federacja Bośni i Hercegowiny oraz Republika Serbska, które wspólnie funkcjonują jako Bośnia i Hercegowina. 

Sarajewo- widok z Żółtej Twierdzy

Mostar

Autem z dziećmi do Bośni i Hercegowiny

Bośnię i Hercegowinę odwiedziliśmy w drodze do Czarnogóry, a w podróż wybraliśmy się własnym samochodem. Ze względu na długość trasy, od Czarnogóry dzieło nas 1400 kilometrów, podzieliliśmy ją na dwa odcinki, z noclegiem w Bośni i Hercegowinie. W drodze do Czarnogóry nocowaliśmy w Doboj, a wracając zatrzymaliśmy się w Sarajewie. Jadąc z południa Polski do Sarajewa trzeba przejechać prawie 1000 kilometrów, co można pokonać w około 12 godzin, korzystając z autostrad i dróg szybkiego ruchu. Pociąga to jednak za sobą dodatkowe koszty w postaci opłat drogowych, które w 2023 roku wyglądały w naszym wypadku następująco:

* miesięczna winieta Słowacja --> 17 EUR (ok. 75zł)

* miesięczna winieta Węgry--> 8900 HUF (ok. 105zł)

* autostrady Chorwacja (płatność na bramkach)--> ok. 10 EUR (45zł)

* autostrady Bośnia i Hercegowina (płatność na bramkach)--> 24BAM  (ok. 50zł)

Przy okazji opłat drogowych warto też wspomnieć o cenach paliwa, które akurat w Bośni i Hercegowinie było najtańsze. My mamy diesla, a więc litr paliwa w Bośni kosztował nas 2,39BAM (5,50zł).

Widok na Sarajewo z restauracji Park Prinčeva

Wymagania paszportowe oraz dokumenty pojazdu

Bośnia i Hercegowina to kraj nienależący do Unii Europejskiej, a więc przekraczając granicę pomiędzy Węgrami, a Bośnią trzeba liczyć się z kontrolą paszportową. Do Bośni polscy obywatele mogą wjechać na dowód osobisty. Dowód jednak musi być ważny jeszcze przez co najmniej 3 miesiące od daty wjazdu. Dla pobytów do 90 dni nie jest wymagana wiza. Jadąc do Bośni autem trzeba przy sobie mieć dokumenty pojazdu (dowód rejestracyjny oraz ubezpieczenie), zielona karta nie jest wymagana. 

Malownicze uliczki Mostaru

Sarajewo

Dostęp do internetu w Bośni i Hercegowinie

Bośnia i Hercegowina jest poza Unią Europejską, a więc korzystanie z roamingu jest drogie i zupełnie nieopłacalne. Dlatego najlepiej po przyjeździe do Bośni, o ile planujemy dłuższy pobyt, zaopatrzyć się w kartę sim, są dostępne pakiety dla turystów. A więc za 20BAM można zakupić kartę ważną 10 dni, na której będzie 15GB internetu. 

Noclegi w Bośni i Hercegowinie

W Bośni i Hercegownie spędziliśmy łącznie dwie noce. Jadąc do Czarnogóry zatrzymaliśmy się w  miejscowości Doboj, gdzie zarezerwowaliśmy dwa, dwuosobowe domki w obiekcie Ribarski Konaci, a w drodze z Czarnogóry nocowaliśmy w hotelu Berr w Sarajewie, gdzie do dyspozycji mieliśmy pokój 4-osobowy. Oba nasze noclegi rezerwowaliśmy przez booking w tym samym dniu, w którym z nich korzystaliśmy. Jeśli chodzi o domki w Doboj, to z zewnątrz wyglądały one dość niepozornie, za to wnętrze było naprawdę gustownie urządzone i co najważniejsze w jednym z domków była wanna z hydromasażem. Plusem tego miejsca było również to, że obiekt znajdował się tuż przy trasie, na miejscu była restauracja, sklep, stacja paliw oraz plac zabaw dla dzieci. Jeśli chodzi o hotel Berr to dla nas największym plusem była jego lokalizacja. Hotel znajduje się w samym centrum, dosłownie minutkę spaceru od Baščaršija. Doceniliśmy także to, że przy hotelu mogliśmy zaparkować bezpłatnie samochód. Były też niestety minusy. Na minus oceniamy to, że recepcja znajduje się w innej części niż pokoje i rano gdy wyjeżdżaliśmy była zamknięta na cztery spusty i nie wiedzieliśmy co mamy zrobić z kluczem, a dzień wcześniej nikt nas o tym nie poinformował.

Sarajewo

Jadąc do Sarajewa byliśmy świadomi tego jak trudną przeszłość to miasto ma za sobą, tym bardziej chcieliśmy je poznać, wspólnie je odkryć. Do Sarajewa wybraliśmy się dwukrotnie, zarówno na początku, jak i na końcu naszej podróży. Podczas pierwszej wizyty skupiliśmy się głównie na zwiedzaniu, chcieliśmy jak najwięcej zobaczyć, podczas drugiej wizyty chcieliśmy po prostu to miasto poczuć. Sarajewo nas zaskoczyło, nie spodziewaliśmy się, że będzie ono takie inne i to w bardzo dobrym tego słowa znaczeniu. Ta wielokulturowość, którą widać i czuć tam na każdym kroku jest bardzo pociągająca. W Sarajewie można udać się zarówno do kościoła katolickiego, jak i do cerkwi, meczetu oraz synagogi. Miasto z jednej strony jest mocno europejskie, a z drugiej widać tu orientalne wpływy. 

Baščaršija 

Odkrywanie Sarajewa rozpoczęliśmy od jego najbardziej znanej części, czyli bazaru Baščaršija, który jest plątaniną wąskich uliczek, z niską zabudową, pomiędzy którymi mieści się kilka wartych uwagi zabytków. To tam można zjeść przepysznego burka polanego gęstym jogurtem, napić się bośniackiej kawy podawanej z baklawą, kupić pamiątki oraz posłuchać wezwania do modlitwy dobiegającego z pobliskiego meczetu. Baščaršija to dla nas dusza tego miasta i najbardziej klimatyczna dzielnica. 

Najbardziej charakterystycznym punktem Baščaršija jest drewniana, turecka fontanna Sebilj pochodząca z XVIII wieku, która stoi w górnej części podłużnego placu. Wokół fontanny jak i na samym placu gromadzi się wiele osób, a życie tam tętni do późnych godzin wieczornych. Po lewej stronie placu znajduje się meczet Baščaršijska džamija, pochodzący z XVI wieku, który za sprawą smukłego i wysokiego minaretu rzuca się w oczy już z daleka, spoglądając zaś w prawo można dostrzec odchodzącą od placu uliczkę Sarači, którą zdecydowanie warto podążyć. Doprowadza ona między innymi do kolejnego imponującego meczetu Gazi Husrev-bega. Po drodze będzie nie jedna okazja, by przystanąć przy którymś ze sklepików z pamiątkami. Kontynuując spacer ulicą Sarači płynnie wkracza się na ulicę Ferhadija, gdzie niska zabudowa znika i ustępuje miejsca kilkupiętrowym kamienicom. Przy ulicy tej mieści się Katedra Serca Jezusowego, która zachwyca przepięknymi witrażami. Będąc w tym miejscu koniecznie trzeba spojrzeć pod nogi. Na przeciwko kościoła znajduje się jedna z Sarajewskich Róż. Takich Róż w mieście jest znacznie więcej. Powstały one w miejscach, gdzie podczas oblężenia miasta, w wyniku ostrzału artyleryjskiego, zginęły co najmniej trzy osoby. Dziury pozostawione w bruku zostały wypełnione specjalną czerwoną żywicą, pokazując skalę nieszczęścia jakie spadło na Sarajewo w latach 90-tych XX wieku. 

Meczetu Gazi Husrev-bega

Kolejnym wartym uwagi miejscem jest War Childhood Museum znajdujące się przy ulicy Logavina, które pokazuje w bardzo wymowny sposób jak olbrzymi wpływ na dzieci ma wojna oraz wszelkie konflikty zbrojne. Następnie polecamy udać się w stronę Żółtej Twierdzy, skąd można podziwiać przepiękną panoramę Sarajewa. Po drodze koniecznie trzeba odpić na muzułmański Cmentarz Kovači. Spacerując pomiędzy nagrobkami szybko można dostrzec, że w dużej mierze są to nagrobki z datą śmierci przypadającą pomiędzy 1992, a 1995 rokiem, co zmusza do refleksji. Na cmentarzu tym znajduje się także grób Alija Izetbegovicia, który był pierwszym prezydentem Bośni i Hercegowiny, po odłączeniu się kraju od Jugosławii. Cmentarz znajduje się na zboczu wzniesienia, a powyżej niego mieści się właśnie Żółta Twierdza.

Cmentarz Kovači

Grób Alija Izetbegovicia

Widoki na Sarajewo z Żółtej Twierdzy

Żółta Twierdza to nie jedyny punkt widokowy na Sarajewo. Miasto otoczone jest wzgórzami, a więc takich punktów można tam znaleźć znacznie więcej. Jednym z najpopularniejszych jest Wzgórze Trebević, na szczyt którego można wjechać kolejką gondolową. Nam na tę atrakcję niestety zabrakło czasu, ale udało nam się w okolice szczytu podjechać autem. Przy okazji odkryliśmy fantastyczną restaurację, z obłędnym widokiem na miasto-  Park Prinčeva. 

By w pełni docenić urok Sarajewa na zwiedzanie miasta warto przeznaczyć minimum dwa dni, ale nawet kilka godzin będzie niesamowitym przeżyciem. 

Cenne wskazówki: jadąc do Sarajewa auto można zaparkować na płatnym, wielopiętrowym parkingu (GPS: 43.85827, 18.43338). Parking znajduje się na przeciwko budynku ratusza. 

Mostar

Mostar to jedno z popularniejszych miast w Bośni i Hercegowinie, mamy wrażenie, że dużo bardziej popularne niż Sarajewo. Z pewnością wynika to z faktu, że Mostar znajduje się całkiem niedaleko granicy z Chorwacją, a więc wybierany jest często jako cel jednodniowych wycieczek przez turystów wypoczywających na Makarskiej Riwierze. Wizytówką Mostaru jest rzeka Neretwa, która zachwyca iście turkusową barwą oraz górujący nad nią kamienny most łączący ze sobą oba jej brzegi. Stary Most, bo o nim oczywiście mowa, powstał w tym miejscu w XVI wieku, niestety podczas bośniackiej wojny został doszczętnie zniszczony przez Chorwatów, a jego konstrukcja runęła do wód Neretwy. Po zakończeniu działań zbrojnych podjęto decyzję o jego odbudowie, co nastąpiło w 2004 roku. Częściowo wykorzystano do tego jego oryginalne elementy wyłowione z dna rzeki. W 2005 roku Stary Most wraz z przylegającymi do niego uliczkami został wpisany na listę UNESCO.

Spacer po Mostarze najlepiej rozpocząć od Mostu Lučki, z którego naszym zdaniem rozpościera się najpiękniejszy widok na Stary Most oraz strzegące go dwie wieże: Tarę oraz Halebiję. Następnie trzeba zatrzymać się przy Krzywym Moście, który wygląda jak miniatura Starego Mostu oraz zejść na plażę znajdującą się poniżej Starego Mostu, by zobaczyć jego konstrukcję z dołu. Przy odrobinie szczęścia można trafić na śmiałków, którzy podejmą się skoku z mostu w turkusową toń Neretwy. A potem przychodzi pora na odkrywanie uroków najbardziej malowniczej ulicy w Mostarze, czyli Kujundžiluk, wzdłuż której w kamiennych, niskich budynkach ulokowały się liczne sklepiki z pamiątkami oraz rękodziełem. Dysponując większą ilością czasu na koniec warto też wybrać się na jeden z punktów widokowych znajdujących się poza miastem, z których można spojrzeć na Mostar z dalszej perspektywy. Jednym z takich miejsc jest wzgórze na szczycie, którego stoi krzyż milenijny (GPS: 43.32958, 17.80705). Wzgórze to bardzo dobrze widać od strony starego miasta. Innym doskonałym punktem widokowym na Mostar jest platforma widokowa Fortica (GPS: 43.34989, 17.83056). 

Cenne wskazówki: na zwiedzanie Mostaru warto przeznaczyć minimum jeden dzień i zdecydowanie warto zaplanować tam nocleg, by spojrzeć na miasto gdy wyjadą z niego jednodniowi turyści. Większość zabytków, które znajdują się w Mostarze i są warte zobaczenia ulokowanych jest w bliskiej odległości od Starego Mostu. W Mostarze nie brakuje parkingów, choć te szybko się zapełniają. My skorzystaliśmy z parkingu znajdującego się niedaleko mostu Lučki (GPS: 43.33541, 17.81443).

Co jeszcze warto zobaczyć w Bośni i Hercegowinie?

Choć w Bośni i Hercegowinie nie planowaliśmy dłuższego pobytu to oczywiście przed wyjazdem zrobiliśmy mały przegląd tego co warto tam zobaczyć, prócz Sarajewa oraz Mostaru, a stworzona przez nas mapa szybko zapełniła się licznymi punktami. A więc co naszym zdaniem warto jeszcze zobaczyć w Bośni i Hercegowinie?

* Wodospad Provalije

* klasztor w Blagaj

* Wodospady Kravica

* Lukomir

* młyny wodne w miejscowości Jajce

* Most Ljubavi- Jajce

* nadmorska miejscowość Neum

Bośnia i Hercegowina totalnie nas oczarowała i nabraliśmy wielkiej ochoty na to, by spędzić tam więcej czasu, dlatego też powrót na dłużej do Bośni i Hercegowiny jest bardziej niż pewny. Choć zobaczyliśmy tak niewiele to wystarczyło, by ten kraj zostawił w naszych sercach swój ślad. 

Na naszym blogu nie ma reklam, nie chcemy by przeszkadzały one w odbiorze naszych treści, jeśli jednak uważasz nasz wpis za interesujący i doceniasz naszą pracę będzie nam miło jeśli zaprosisz nas na kawę 💓

Dziękujemy ! Rodzinnie Dookoła Świata !