Rzym z dziećmi w 5 dni- plan zwiedzania, informacje praktyczne

Podobno wszystkie drogi prowadzą do Rzymu i nas także tam poprowadziły. Po kilku dniach spędzonych na Cinque Terre, wsiedliśmy do pociągu i ruszyliśmy do Rzymu. Po raz pierwszy włoską stolicę odwiedziliśmy 14 lat temu, wtedy jeszcze bez dzieci, musieliśmy więc wrócić tam razem z nimi. W Rzymie spędziliśmy z dziećmi 5 pełnych dni, odkrywając go zupełnie na nowo. W planie mieliśmy rzymskie klasyki, a więc nie zabrakło Koloseum, Forum Romanum, Fontanny di Trevi, czy Piazza Navona. Udało nam się także dotrzeć na Zatybrze, spojrzeć na Watykan przez dziurkę od klucza, nacieszyć oczy piękną panoramą miasta z punktu widokowego Janikulum oraz pospacerować po przepięknych Ogrodach Borghese. Rzym odwiedziliśmy w okresie świąt Bożego Narodzenia, a więc dodatkową atrakcją były piękne, świąteczne dekoracje oraz jarmarki. 

Spis treści:

1. Rzym samolotem
2. Rzym pociągiem
3. Gdzie się zatrzymać w Rzymie?
4. Jak poruszać się po Rzymie?
5. Bilety na komunikację
6. Rzym z dziećmi w 5 dni - co warto zobaczyć? Plan zwiedzania
   6.1. Dzień Pierwszy
   * Koloseum
   * Forum Romanum
   * Palatyn
   * Łuk Konstantyna
   * Plac Wenecki i Ołtarz Ojczyzny
   * Basilica di Santa Maria in Aracoeli
   * Kapitol
   * Fontanna di Trevi
   6.2. Dzień Drugi
   * Piazza del Popolo
   * Ogrody Borghese
   * Plac Hiszpański oraz Schody Hiszpańskie
   * Most Anioła i Zamek Świętego Anioła 
   * Watykan i Plac świętego Piotra wieczorną porą
   6.3. Dzień Trzeci
   * Circo Massimo
   * Piramida Cestiusza
   * Awentyn
   * Usta Prawdy
   * Wyspa Tyberyjska 
   * Zatybrze
   * Piazza Navona i Fontanna di Trevi wieczorną porą
   6.4. Dzień Czwarty
   * Plac świętego Piotra
   * Bazylika świętego Piotra
   * Janikulum (Gianicolo)
   6,5. Dzień Piąty
   * Panteon
   * Basilica di Santa Maria Sopra Minerva
   * Kościół di Sant'Ignazio di Loyola
   
7. Boże Narodzenie w Rzymie
8. Pogoda w Rzymie w grudniu
   
9. Rok Jubileuszowy

Rzym samolotem

Do Rzymu najszybciej i najwygodniej można dostać się samolotem. Z Polski do Rzymu latają tanie linie lotnicze, zarówno ryanair jak i wizzair. Ryanair swoje połączenia realizuje z takich miast jak Gdańsk, Katowice, Kraków, Poznań, Wrocław oraz Warszawa. Wizzair również lata z tych miast, dodatkowo w ofercie ma jeszcze loty z Rzeszowa. W pobliżu Rzymu są dwa lotniska: Fiumicino oraz Ciampino. Oba lotniska są dobrze skomunikowane z miastem. Bliżej położone jest lotnisko Ciampino. 

Rzym pociągiem

Podczas naszego grudniowego pobytu we Włoszech Rzym nie był naszym jedynym celem. Dlatego zamiast lecieć do Rzymu polecieliśmy do Pizy, skąd mogliśmy ruszyć na Cinque Terre (więcej o tym miejscu pisaliśmy w odrębnym artykule - tutaj). Do Rzymu z Pizy, a konkretnie z La Spezii, która była naszą bazą wypadową podczas odkrywania Cinque Terre, dostaliśmy się pociągiem. Bilety na pociąg kupiliśmy z dwumiesięcznym wyprzedzeniem, bezpośrednio na stronie Trenitalii. Za bilety zapłaciliśmy 62 EUR za naszą czwórkę, a do Rzymu pojechaliśmy ich słynną, srebrną strzałą, czyli Frecciargento. Podróż trwała 3 godziny, zakończyliśmy ją na Roma Termini, skąd można bez problemu przesiąść się na metro linii A lub B. 

Gdzie się zatrzymać w Rzymie?

Rzym to mocno turystyczne miasto, z bardzo bogatą bazą noclegową, na bookingu można znaleźć całe mnóstwo ofert, o przeróżnym standardzie i w przeróżnych lokalizacjach. Można też znaleźć sporo ofert wynajmu bezpośrednio od Polaków mieszkających w Rzymie. Często ogłaszają się oni na grupach społecznościowych i właśnie z takiej oferty my skorzystaliśmy. Wybierając nocleg w Rzymie warto celować w noclegi, które znajdują się blisko metra. Choć Rzym najlepiej zwiedza się pieszo to z metra naprawdę warto skorzystać na początku i na końcu zwiedzania.

My zatrzymaliśmy się w apartamencie "Doria Roma" znajdującym się niedaleko metra Cipro (linia A). Apartament składał się z jedynej sypialni oraz salonu z aneksem kuchennym, gdzie znajdowała się rozkładana kanapa do spania. Największym plusem tego apartamentu była jego lokalizacja, można było stamtąd dotrzeć w ok. 20 minut pieszo do Watykanu. Apartament był wygodny i przestronny, a więc spełnił swoje zadanie podczas naszego 5-dniowego pobytu. Jedyny minusik należy się za jakość sprzątania, która mogłaby być znaczenie wyższa. Ogólnie jednak możemy polecić to miejsce, a więcej informacji można znaleźć o tym noclegu tutaj. 

Jak poruszać się po Rzymie?

Najtańszym i najwygodniejszym środkiem transportu po Rzymie jest oczywiście metro. W Rzymie funkcjonują trzy linie metra: A i B, które krzyżują się ze sobą na Dworcu Termini oraz linia C, która jest stosunkowo nową inwestycją i sukcesywnie oddawana jest do użytku. Metro kursuje codziennie w godzinach od 5:30 do 23:30. Metrem można dojechać w wiele kluczowych dla Rzymu punktów, między innymi w okolice Koloseum, Fontanny di Trevi, Watykanu, Piazza del Popolo, czy Schodów Hiszpańskich. Prócz metra po Rzymie jeździ ok. 250 linii autobusowych oraz kilka linii tramwajowych, tak więc poruszanie się po Rzymie transportem publicznym nie sprawia żadnych trudności.

Bilety na komunikację

Rzym, jak na duże, turystyczne miasto przystało, ma bardzo dobrze opracowany system biletów komunikacyjnych. Są bilety jednorazowe, jak i bilety kilkudniowe, można je nabyć w specjalnych automatach znajdujących się na stacjach metra. Jeśli chodzi o bilety jednorazowe to w zależności od naszych potrzeb można kupować za każdym razem bilet pojedynczy, można też za 0,50EUR wyrobić specjalną kartę, na którą można załadować kilka takich pojedynczych biletów i później na bramkach odbijać się tą kartą. Jest też trzecia możliwość, przez bramki w metrze da się przejść odbijając się kartą płatniczą. Takie przejazdy są rozliczane raz na dobę i my osobiście korzystaliśmy głównie z tego rozwiązania. A jak kształtują się ceny biletów? W 2024 roku wyglądało to następująco:

* bilet jednorazowy 1,50 EUR. Ważny jest przez 100 minut od momentu skasowania, ale można na nim odbyć tylko jedną podróż metrem (można się przesiąść na inną linię metra pod warunkiem, że nie wyjdziemy za bramki). 

* bilet 24-godzinny 7 EUR, ważny we wszystkich środkach transportu przez 24 godziny od momentu skasowania

* bilet 48-godzinny 12,50 EUR, ważny we wszystkich środkach transportu przez 48 godzin od momentu skasowania

* bilet 72-godzinny 18,00 EUR, ważny we wszystkich środkach transportu przez 72 godziny od momentu skasowania.

Dzieci do 10 roku życia mają transport publiczny w Rzymie za darmo. 

Rzym z dziećmi w 5 dni - plan zwiedzania

Rzym jest niezwykły, tutaj niemal na każdym kroku, za każdym rogiem kryje się coś pięknego i choć 5 dni to naprawdę dużo, by zwiedzić najważniejsze miejsca, to jednak wciąż za mało, by móc odkrywać to przepiękne miasto nieśpiesznym krokiem. W Rzymie na uwagę zasługują nie tylko najbardziej znane zabytki miasta, ale także liczne kościoły, które zachwycają bogatym wnętrzem. Rzym to również niesamowita przygoda kulinarna, którą trzeba umiejętnie wpleść w plan zwiedzania. Będąc w Rzymie koniecznie trzeba znaleźć czas na cappuccino i rogalika z nadzieniem pistacjowym, na przepyszne tiramisu, na pizzę na kawałki i oczywiście włoskie lody, które bez względu na porę roku zawsze smakują znakomicie. 

Dzień Pierwszy

Odkrywanie Rzymu najlepiej rozpocząć od Koloseum, Forum Romanum oraz Palatynu, dzięki którym można odbyć fantastyczną podróż w czasie i przenieść się do Rzymu z okresu starożytności. By dotrzeć pod Koloseum można skorzystać z metra, tuż obok poprowadzona jest linia B (przystanek Colosseo). W dalszej kolejności warto udać się na Plac Wenecki, przy którym znajduje się zachwycający Ołtarz Ojczyzny, a następnie do przepięknej Bazyliki Matki Bożej Ołtarza Niebiańskiego (Basilica di Santa Maria in Aracoeli). Kolejnym punktem będzie Kapitol oraz rzeźba Wilczycy karmiącej Romulusa i Remusa, a na koniec udamy się pod Fontannę di Trevi, skąd do hotelu, czy apartamentu również można wrócić metrem (linia A- stacja Barberini). 

* Koloseum

Kolosem, a właściwie amfiteatr Flawiuszów, to symbol Rzymu i jedno z najbardziej rozpoznawalnych miejsc na świecie. Jest to także jeden z najcenniejszych zabytków starożytnego Rzymu, którego budowę rozpoczęto ok. 70 roku n.e, a ukończono w 80 roku n.e. W czasach swojej świetności Koloseum mogło pomieścić ok. 50 tysięcy widzów, a na jego arenie odbywały się między innymi walki gladiatorów. Choć Koloseum przeżyło wiele w swej długiej historii (pożar, kilka trzęsień ziemi, rozbiórkę ze względu na kamień, czy liczne plądrowania), zachwyca po dziś dzień i odwiedzane jest przez miliony turystów rocznie. 

Informacje praktyczne:

* Bilety wstępu: do Koloseum, Forum Romanum i Palatynu obowiązuje jeden bilet wstępu. Bilety najlepiej kupić z wyprzedzeniem online, korzystając z oficjalnej strony (tutaj). Bilety można też spróbować kupić w kasie, ale nie ma żadnej gwarancji ich dostępności. Trzeba liczyć się również z tym, że do kas będą duże kolejki. 

* Ceny biletów wstępu: w podstawowej wersji bilet wstępu do Koloseum, Forum Romanum i Palatynu to koszt rzędu 18 EUR od osoby dorosłej. Do Koloseum wchodzi się o konkretnej godzinie i trzeba tej godziny przestrzegać, pozostałe miejsca, czyli Forum Romanum i Palatyn można zwiedzić o dowolnej godzinie w ramach ważności biletu. 

* Koloseum, Forum Romanum i Palatyn z dziećmi: dzieci do 18 roku życia mają wstęp do tych miejsc darmowy. Od listopada 2024 darmowe wejściówki należy zarezerwować online, a więc najlepiej to zrobić podczas kupowania biletów dla osób dorosłych. Nie ma już możliwości odebrania darmowych biletów dla dzieci w kasach.        

* Dojazd: do Koloseum można dojechać metrem linii B, przystanek Colosseo

Widok na Koloseum od strony Forum Romanum

* Forum Romanum

Forum Romanum znajduje się tuż obok Koloseum i zachwyca swoim majestatem. W starożytności był to najważniejszy plac miejski, tętniący życiem, gdzie prowadzono liczne dyskusje i podejmowano ważne decyzje. Było to także miejsce spotkań oraz przestrzeń, na której odbywały się najważniejsze uroczystości. Czasy jego świetności przypadły na okres rzymskiego cesarstwa. To właśnie wtedy powstała świątynia Wenus i Romy, świątynia Boskiego Juliusza oraz świątynia Antonina i Faustyny. Pojawił się także łuk triumfalny cesarza Augusta. Choć Forum Romanum na przestrzeni wieków popadło w ruinę i ruiną jest po dziś dzień, wciąż robi imponujące wrażenie. Forum Romanum zaskakuje swoim rozmiarem, można tam spędzić naprawdę kilka godzin odkrywając nieśpiesznie poszczególne jego elementy. A co według nas warto zobaczyć?

1. Świątynię Wenus i Romy oraz zachwycający widok spod świątyni na Koloseum
2. Łuk triumfalny Tytusa
3. Bazylikę Maksencjusza
4. Świątynię Romulusa
5. Świątynię Westy
6. Świątynię Antonina i Faustyny
7. Łuk Septemiusza Seweryna
8. Świątynię Saturna

Informacje praktyczne:

* do Forum Romanum można wejść z dwóch stron, najwięcej osób korzysta z wejścia przy via Sacra. Wejście to znajduje się naprzeciwko Koloseum, niedaleko Łuku Konstantyna. Drugie wejście znajduje się przy Largo della Salara Vecchia. Na teren Forum Romanum można też wejść od strony Palatynu, wejście jest przy via di S. Gregorio. 

* Forum Romanum i Palatyn tworzą jedną całość, wchodząc więc do Forum Romanum można stamtąd przejść na Palatyn. Chcąc zobaczyć Palatyn nie należy wychodzić poza Forum Romanum, bo nie  będzie możliwości ponownego wejścia. 

Widok na świątynię Wenus i Romy z Koloseum

Świątynia Antonina i Faustyny

* Palatyn

Na Palatyn bardzo płynnie można przejść z Forum Romanum, te dwa miejsca tak naprawdę tworzą całość. Palatyn to jedno z siedmiu rzymskich wzgórz, z którego rozpościerają się przepiękne widoki na całe Forum Romanum. Według legendy to właśnie na Palatynie wilczyca wykarmiła Romulusa i Remusa. W czasach rzymskiej republiki na Palatynie budowali swoje pałace bogaci mieszkańcy Rzymu, a potem Palatyn był siedzibą rzymskich cesarzy. 

* Łuk Konstantyna

Ten mający 21 metrów wysokości łuk triumfalny znajduje się pomiędzy Koloseum, a Forum Romanum. Postawiono go dla cesarza Konstantyna Wielkiego, by uhonorować 10-lecie jego panowania. Warto przy nim przystanąć i przyjrzeć się jego pięknym płaskorzeźbą, choć nam nie do końca się to udało, bo łuk był w trakcie renowacji.

* Plac Wenecki i Ołtarz Ojczyzny

Ołtarz Ojczyzny, a właściwie Pomnik Wiktora Emanuela II (Monumento a Vittorio Emanuele II) znajduje się przy Placu Weneckim (Piazza Venezia) i rzuca się w oczy już z daleka. To bez dwóch zdań jedno z najwspanialszych miejsc w Rzymie, skąd rozpościera się przepiękna panorama na miasto. Ołtarz Ojczyzny powstał ku czci Wiktora Emanuela II, pierwszego króla zjednoczonych Włoch i to właśnie jego posąg na koniu stoi w centralnym jego punkcie. 

* Basilica di Santa Maria in Aracoeli

Tuż obok Ołtarza Ojczyzny znajdują się strome schody, jest ich 123, prowadzą one do Bazyliki Matki Bożej Ołtarza Niebiańskiego. Warto się tam wdrapać i zajrzeć do jej pięknego wnętrza. Pierwsze co rzuca się w oczy to drewniany, kasetonowy sufit pochodzący z XVI wieku. Na uwagę zasługuje także barokowy ołtarz.

* Kapitol

To kolejne, rzymskie wzgórze, którego najważniejszym elementem jest Plac Kapitoliński (Piazza del Campidoglio) zaprojektowany przez Michała Anioła. Plac z trzech stron otoczony jest przez piękne budowle: Pałac Senatorski (Palazzo Senatorio), Pałac Nowy (Palazzo Nuovo) i Pałac Konserwatorów (Palazzo dei Conservatori), a z czwartej strony odchodzą od niego szerokie, łagodne schody. W Pałacu Nowym i Konserwatorów swoją siedzibę ma Muzeum Kapitolińskie. Po środku placu stoi kopia pomnika Marka Aurelisza, a za Pałacem Senatorskim można ujrzeć rzeźbę wilczycy kapitolińskiej. Znajduje się tam także taras widokowy, z którego można zobaczyć darmową panoramę Forum Romanum.

* Fontanna di Trevi

Ostatnim miejscem, które polecamy zobaczyć pierwszego dnia jest słynna Fontanna di Trevi. Z Kapitolu można tam dotrzeć w zaledwie 15 minut. Fontanna di Trevi to kolejny symbol Rzymu i jedno z najpopularniejszych miejsc, gdzie zawsze są tłumy turystów. Fontanna w obecnym kształcie pochodzi z XVIII wieku, została zaprojektowana przez Niccolò Salvi. Fontanna ma 20 metrów szerokości i 26 metrów wysokości, przypomina fasadę budynku. W samym jej centrum znajduje się rzeźba Okeanosa, a po jego bokach w dole znajdują się dwa trytony, nieco wyżej dwie kobiece postaci mające być odzwierciedleniem Zdrowia i Obfitości, a na samej górze mieszczą się cztery posągi odpowiadające czterem porom roku. Fontanna jest zachwycająca i robi niesamowite wrażenie. Zdecydowanie warto zobaczyć ją za dnia oraz wieczorną porą. Niedaleko Fontanny di Trevi przebiega linia metra A (stacja Barberini), dlatego też to doskonałe miejsce, by zakończyć zwiedzanie. 

Informacje praktyczne:

* w grudniu 2024 roku zmieniły się zasady zwiedzania Fontanny di Trevi. W godzinach od 9:00 do 21:00 obowiązują limity. W tym samym czasie fontannę może podziwiać maksymalnie 400 osób, a nad przepływem turystów czuwa ochrona. 

* by móc zejść schodami na sam dół fontanny trzeba ustawić się w kolejce

* wstęp na razie jest bezpłatny, ale przewiduje się wprowadzenie niewielkich opłat. 

* nie wolno siadać na brzegu fontanny, nie można też wnosić jedzenia oraz picia.

* w poniedziałki oraz w piątki, ze względu na zbieranie monet, fontanna jest dostępna od godziny 11:00

* kamerka online dostępna tutaj

Dzień Drugi 

Drugi dzień rozpoczynamy od przejażdżki metrem. Tym razem linią A dojeżdżamy do stacji Flaminio i stamtąd ruszamy na spacer po Rzymie. Pierwszym miejscem, które zobaczymy będzie plac Piazza del Popolo, na który wchodzi się przez imponującą bramę - Porta del Popolo, a ostatnim Plac Świętego Piotra w wieczornej odsłonie. 

* Piazza del Popolo

Piazza del Popolo to jeden z najważniejszych placów w Rzymie, który od samego rana tętni życiem. W okresie świątecznym na Piazza del Popolo stoi jedna z najładniejszych, rzymskich choinek. Od Piazza del Popolo odchodzi popularna via del Corso, która łączy Piazza del Popolo z Piazza Venezia, to także brama do znajdujących się niedaleko Ogrodów Borghese. Pierwsze co rzuca się w oczy po wkroczeniu na Piazza del Popolo to stojący na jego środku obelisk, który do Rzymu został sprowadzony przez cesarza Oktawiana Augusta oraz dwa bliźniacze kościoły zamykające plac. Warto jednak spojrzeć w bok, bo tuż przy Porta del Popolo znajduje się Bazylika Najświętszej Maryi Panny Wszystkich Ludzi (Basilica di Santa Maria del Popolo), która pojawiła się w filmie "Anioły i Demony". Wewnątrz bazyliki znajdują się dwie przepiękne kaplice, jedna z nich to kaplica Chigi zaprojektowana przez Rafaela, a druga to kaplica Cybo Carlo Fontany.

Piazza del Popolo

Wnętrze Bazyliki Sana Maria del Popolo

* Ogrody Borghese

Tuż przy Piazza del Popolo zaczyna się droga, którą można dotrzeć do Ogrodów Borghese, przepięknego, miejskiego parku, którego nie można pominąć szczególnie latem. Zanim jednak tam dotrzemy warto zatrzymać się na punkcie widokowym Terrazza del Pincio, skąd rozpościerają się piękne widoki na Rzym. Ogrody Borghese to plątanina spacerowych alejek i zielone płuca miasta. Park chętnie wybierany jest do różnego rodzaju aktywności i idealnie sprawdzi się jako miejsce odpoczynku od zgiełku miasta.

Ogrody Borghese

* Plac Hiszpański oraz Schody Hiszpańskie

Po spacerze po Ogrodach Borghese trzeba wrócić na Piazza del Popolo, skąd udamy się w stronę Schodów Hiszpańskich. Można tam dotrzeć idąc najpierw via del Corso, a potem via dei Condotti, która jest najbardziej ekskluzywną ulicą w Rzymie. Znajdują się przy niej liczne markowe sklepy między innymi: Prada, Jimmy Choo, Armani oraz Luis Vuitton.  Schody Hiszpańskie znajdują się przy Placu Hiszpańskim i to kolejne bardzo znane miejsce w Rzymie, które jest mocno oblegane przez turystów. Budowę Schodów rozpoczęto w 1723 roku, a zakończono ją w 1725. Łączą one Plac Hiszpański ze znajdującym się u góry Placem Świętej Trójcy (Piazza della Trinità dei Monti) oraz stojącym przy nim kościołem Świętej Trójcy (Trinità dei Monti), skąd rozpościera się zachwycająca panorama Rzymu. U podnóża schodów znajduje się fontanna della Barcaccia i to spod fontanny można ujrzeć najbardziej znany widok Schodów Hiszpańskich.

Informacje praktyczne:

* wstęp na Schody Hiszpańskie jest darmowy

* na Schodach nie można siadać, nie można też wnosić jedzenia oraz picia

* w pobliżu Schodów Hiszpańskich przebiega metro linii A (stacja Spagna). 

Schody Hiszpańskie

* Most Anioła oraz Zamek Świętego Anioła 

Zamek Świętego Anioła to jeszcze jedno niesamowite miejsce w Rzymie, które pojawiło się w filmie "Anioły i Demony". Z Placu Hiszpańskiego można tam dotrzeć w niecałe pół godziny. Proponujemy najpierw iść via della Croce, zahaczając po drodze o cukiernię Pompi Tiramisu, a potem via Tomacelli, która kończy się nad Tybrem. Dalszy spacer najlepiej kontynuować idąc wzdłuż rzeki, co dostarczy całe mnóstwo pięknych widoków nie tylko na Most Anioła oraz Zamek Świętego Anioła, ale także na znajdujący się w oddali Watykan. By dostać się pod Zamek Świętego Anioła trzeba przejść na drugi brzeg rzeki i najlepiej zrobić to korzystając z Mostu Anioła, który ozdobiony jest rzeźbami aniołów dłuta Berniniego. Zamek Świętego Anioła powstał ok. 139 roku jako Mauzoleum Hadriana. Potem jego funkcja wielokrotnie się zmieniała, pełnił nawet rolę watykańskiego więzienia. Obecnie mieści się w nim muzeum oraz taras widokowy. 

Praktyczne informacje:

* wstęp do Zamku Świętego Anioła jest płatny, a ceny biletów kształtują się następująco: 16 EUR osoba dorosła, 2 EUR bilet ulgowy dla osób w wieku od 18 do 25 lat, dzieci do lat 18 mają wstęp darmowy

* w pierwszą niedzielę miesiąca wstęp do Zamku Świętego Anioła jest darmowy, trzeba jednak odebrać darmową wejściówkę

* Zamek Świętego Anioła udostępniony jest dla zwiedzających od wtorku do niedzieli, w godzinach od 9:00 do 19:30.

Most Anioła

Zamek św. Anioła

* Watykan i Plac Świętego Piotra wieczorną porą

Ostatnim miejscem, które proponujemy odwiedzić dnia drugiego będzie Watykan i Plac Świętego Piotra w wieczornej odsłonie, ale bez szczegółowego zwiedzania, na to przyjdzie pora innego dnia. Spod Zamku Świętego Anioła do Watykanu jest już naprawdę blisko więc warto wykorzystać lokalizację. Plac Świętego Piotra wieczorem wygląda naprawdę pięknie i co najważniejsze nie jest już tak oblegany jak za dnia. Warto po nim pospacerować, przyjrzeć się bryle Bazyliki oraz stojącym na placu fontannom. W okresie świątecznym na Placu Świętego Piotra stoi olbrzymia choinka, a pod nią Bożonarodzeniowa szopka. Uwagę przykuwa także rzeźba poświęcona migrantom autorstwa kanadyjskiego artysty Timothy’ego Schmalz’a, która na Placu Świętego Piotra pojawiła się w 2019 roku. Będąc w Watykanie można stąd pójść do metra. Niedaleko przebiega linia A (stacja Ottaviano). 

Dzień Trzeci

Dnia trzeciego znów wsiadamy do metra i ruszamy w drogę. Tym razem musimy dostać się na stację Circo Massimo, która znajduje się przy linii B, a wycieczkę zakończymy pod Fontanną di Trevi, którą zobaczymy w wieczornym oświetleniu.

* Circo Massimo (Circus Maximus)

Był to największy i najstarszy cyrk starożytnego Rzymu, który położony był pomiędzy Palatynem, a Awentynem, dwoma rzymskimi wzgórzami. W okresie swojej świetności mógł pomieścić około 250 tysięcy osób. Odbywały się tam wyścigi rydwanów. Do dnia dzisiejszego niewiele się zachowało, warto jednak poznać historię tego miejsca.

* Piramida Cestiusza

Choć z piramidami głównie kojarzony jest Egipt to także w Rzymie można zobaczyć piramidę i to pochodzącą z 12 roku p.n.e. Ten monumentalny grobowiec został wzniesiony dla Gajusza Cestjusza. Ma on kształt ostrosłupa o wysokości 36,4 m. Tuż obok piramidy znajduje się brama św. Pawła (Porta San Paolo).

* Awentyn

To jeszcze jedno, wysunięte najbardziej na południe, rzymskie wzgórze, które oferuje malownicze widoki na miasto. Na Awentynie na szczególną uwagę zasługuje Ogród Pomarańczowy (Giardino degli Aranci), gdzie znajduje się bajeczny taras widokowy, Bazylika świętej Sabiny (Basilica di Santa Sabina), Bazylika świętych Bonifacego i Aleksego (Basilica dei Santi Bonifacio e Alessio) oraz słynna Dziurka od Klucza (Buco della serratura dell’Ordine di Malta), przez którą można spojrzeć na Watykan. Znajduje się ona w drzwiach prowadzących do ogrodu Zakonu Maltańskiego przy Piazza dei Cavalieri di Malta. Choć atrakcja ta jest dość oryginalna to nie brakuje chętnych, by przez tę dziurkę spojrzeć i często ustawia się tam spora kolejka.

Widoki z Awnetynu

Bazylika świętych Bonifacego i Aleksego

Kolejka do słynnej Dziurki od klucza

* Usta Prawdy

Po zejściu z Awentynu, idąc wzdłuż Tybru, kierujemy się w stronę Ust Prawdy (Bocca della Verità), które znajdują się przy Bazylice Santa Maria in Cosmedin (Basilica di Santa Maria in Cosmedin). Ten okrągły maszkaron, przedstawiający brodatego starca,  przyciąga turystów niczym magnes. Każdy kto tutaj przychodzi sprawdza swoją prawdomówność poprzez włożenie ręki do jego ust i liczy na to, że wyjmie ją w całości ;-)

Usta Prawdy

* Wyspa Tyberyjska

Niedaleko Ust Prawdy, na Tybrze, znajduje się Wyspa Tyberyjska (Isola Tiberina). Jest to jedna z dwóch wysp, które utworzyły się na Tybrze. Na wyspę można wejść korzystając z mostu Fabrycjusza (Ponte Fabricio), który został zbudowany w 62 roku p.n.e., a zejść z niej mostem Cestiusza (Ponte Cestio), który istnieje od 48 roku p.n.e. Na wyspie znajdują się dwa kościoły, Bazylika św. Bartłomieja oraz kościół San Giovanni Calibita. Z Isola Tiberina, idąc przez most Cestjusza, można wejść na Zatybrze.

Widok na most Fabrycjusza

* Zatybrze (Trastevere)

Zatybrze to zdecydowanie najbardziej klimatyczna dzielnica Rzymu, pełna knajpek, restauracji, pizzerii i kawiarni. Wieczorem jest tam gwarno i wesoło, więc warto tamtędy pospacerować i wstąpić na kolację do jednego z tamtejszych lokali gastronomicznych. Na Zatybrzu warto zajrzeć także do dwóch pięknych kościołów, do Bazyliki św. Cecylii na Zatybrzu (Basilica di Santa Cecilia in Trastevere) oraz Bazyliki Św. Marii na Zatybrzu (Basilica di Santa Maria in Trastevere), polecamy również zobaczyć fontannę dell'Acqua Paola.

Widok na most Cestjusza

Klimatyczne Zatybrze

Bazyliki Św. Marii na Zatybrzu

* Fontanna Czterech Rzek oraz Fontanna di Trevi wieczorną porą

Fontanna Czterech Rzek znajdująca się na Piazza Navona oraz Fontanna di Trevi przy Piazza di Trevi to dwie najpiękniejsze fontanny w Rzymie, które trzeba zobaczyć wieczorną porą. O Fontannie di Trevi więcej informacji można znaleźć wyżej. Tutaj głównie skupimy się na Piazza Navona oraz Fontannie Czterech Rzek. Piazza Navona powstał w miejscu, gdzie dawniej znajdował się starożytny stadion Domicjana i został on zaprojektowany przez Francesco Borrominiego. W centralnym punkcie placu stoi przepiękna fontanna Czterech Rzek (fontana dei Quattro Fiumi) autorstwa Berniniego. Przedstawia ona cztery rzeki, z czterech kontynentów i są to Nil, Ganges, Dunaj oraz Rio de la Plata. Na placu znajdują się jeszcze dwie inne fontanny: Neptuna oraz Maura, a w ciągu zabudowań można wyróżnić zachwycający kościół Sant'Agnese in Agone. W okresie świąt Bożego Narodzenia na Piazza Navona działa Bożonarodzeniowy jarmark. Z Piazza Navona w niecały kwadrans można dotrzeć pod Fontannę di Trevi, do przejścia jest zaledwie kilometr. Jeśli tylko będzie to możliwe warto zejść na sam dół fontanny i wrzucić do jej wody monetę, co ma zagwarantować powrót do Rzymu. Stamtąd można już udać się do metra, kończąc ten piękny i aktywny dzień.

Fontanna Czterech Rzek

Fontanna di Trevi

Dzień Czwarty

Dzień czwarty warto w całości poświęcić na Watykan, nieśpiesznie odkrywając poszczególne miejsca. Jeśli uda się Wam kupić bilety do Muzeum Watykańskiego dzień najlepiej rozpocząć właśnie tam, jeśli nie to proponujemy od razu udać się do Bazyliki świętego Piotra. Godziny poranne są tam najspokojniejsze. Im bliżej południa, tym w Bazylice robi się coraz bardziej tłoczno co jest spowodowane napływającymi grupami turystów. 

Z lewej strony wejście przez Drzwi Święte

* Plac świętego Piotra

Watykan to najmniejsze państwo świata i siedziba najwyższych władz kościelnych. To także jedno z najważniejszych miejsc dla katolików, którzy przybywają tutaj z licznymi pielgrzymkami. Za serce Watykanu uważa się zachwycający Plac Świętego Piotra, przy którym stoi imponująca Bazylika świętego Piotra. Wstęp na Plac świętego Piotra jest bezpłatny i można tutaj przyjść o dowolnej porze. Bywa jednak, że w dni największego natężenia ruchu turystycznego, przy via della Conciliazione stoi ochrona, która sprawdza torebki oraz plecaki i nie pozwala wnieść żadnych metolowych przedmiotów, w tym bidonów. Taka sytuacja miała miejsce chociażby w okresie świąt Bożego Narodzenia 2024. Plac Świętego Piotra został zaprojektowany przez Berniniego w 1656 roku. Otacza go czterorzędowa kolumnada, zamknięta od góry, na której ustawiono rzeźby 140 świętych. Po środku placu stoi obelisk, a po jego bokach stoją dwie piękne fontanny. W 2019 roku pojawił się jeszcze pomnik migrantów. W okresie świąt Bożego Narodzenia na Placu Świętego Piotra stawiana jest choina oraz szopka, zwyczaj ten zapoczątkował w 1982 roku papież Jan Paweł II. 

* Bazylika świętego Piotra

Bazylika świętego Piotra to bez dwóch zdań przepiękne dzieło sztuki, które zachwyca niezwykle bogatym wnętrzem. Według tradycji Bazylika została zbudowana w miejscu pochówku świętego Piotra. Jego grób znajduje się pod głównym ołtarzem. Budowę Bazyliki rozpoczęto w 1506 roku, a zakończono ją w 1626, a w jej powstawanie zaangażowanych było wielu wybitnych artystów, między innymi: Donato Bramante, Rafael Santi, Michał Anioł, Domenico Fontana, czy Gian Lorenzo Bernini. Do jej wnętrza prowadzi pięć wrót (drzwi): Wrota Śmierci, Wrota Dobra i Zła, Wrota Filaretów, Święte Wrota oraz Wrota Sakramentów. Wnętrze podzielone jest na nawę główną oraz nawy boczne, do których przylegają kaplice. Na szczególną uwagę zasługuje kaplica św. Krzyża, gdzie znajduje się Pieta watykańska dłuta Michała Anioła, kaplica św. Sebastiana, gdzie po beatyfikacji przeniesiono z grot watykańskich nagrobek Jana Pawła II oraz ołtarz główny, gdzie w oczy rzuca się imponujących rozmiarów baldachim, wykonany z brązu, który jest dziełem Berniniego. Baldachim stoi nad znajdującym się w grotach grobem św. Piotra. Spacerując po Bazylice warto przyjrzeć się licznym obrazom, malowidłom oraz rzeźbom, koniecznie też trzeba spojrzeć na sklepienie oraz na piękną, marmurową podłogę. 

Informacje praktyczne:

* wstęp do Bazyliki św. Piotra jest bezpłatny

* Bazylika jest otwarta codziennie od 7:00 do 19:00.

* przed wejściem do Bazyliki trzeba przejść kontrolę bezpieczeństwa

* wstęp do grot watykańskich, gdzie znajdują się papieskie nagrobki jest bezpłatny

* wstęp na kopułę Bazyliki, skąd rozpościera się przepiękny widoki na Rzym, jest płatny, bilety można kupić w kasie. Ceny biletów w 2024 roku kształtowały się następująco: 10 EUR wejście na kopułę po schodach, 15 EUR częściowo wjazd windą i wejście schodami

* na zwiedzanie Bazyliki warto przeznaczyć minimum trzy godziny. 

* Janikulum (Gianicolo)

Po opuszczeniu Watykanu, jeśli oczywiście czas na to pozwoli, warto wybrać się na Janikulum, wzgórze, z którego rozpościera się piękna panorama na Rzym. Po drodze koniecznie trzeba wstąpić do kościoła św. Onufrego na Janikulum. Z Janikulum można zejść na Zatybrze, bądź wrócić w stronę Watykanu i stamtąd udać się do metra.

Dzień Piąty

Dzień piąty to dzień pożegnania z Rzymem. Proponujemy spędzić go na spokojnie, korzystając z licznych uroków miasta. Można też wykorzystać go na odwiedzenie tych miejsc, do których nie udało się jeszcze dotrzeć. My wybraliśmy się miedzy innymi na Piazza Navona, który chcieliśmy zobaczyć jeszcze raz za dnia, ale było też kilka nowych punktów. Rzym pożegnaliśmy zachodem słońca, który podziwialiśmy ze Schodów Hiszpańskich.

* Panteon

Gdy byliśmy w Rzymie 14 lat temu Panteon był wtedy w remoncie i połowa jego fasady ukryta była za rusztowaniem, wtedy jednak wnętrze Panteonu można było zobaczyć zupełnie za darmo. Teraz obowiązują bilety wstępu, a te najlepiej kupić online, by nie marnować czasu na stanie w kolejkach. Panteon został ufundowany przez cesarza Hadriana, jest jedną z najlepiej zachowanych budowli starożytnego Rzymu. W Panteonie znajduje się grób Rafaela Santi oraz Wiktora Emanuela II, króla Włoch. 

Informacje praktyczne:

* Panteon otwarty jest codziennie od 9:00 do 18:30

* wstęp jest płatny: 5 EUR osoba dorosła, 2 EUR osoby w wieku od 18 do 25 lat, dzieci do 18 roku życia mają wstęp darmowy

* bilety można kupić tutaj

* Basilica di Santa Maria Sopra Minerva

Ta przepiękna bazylika znajduje się niedaleko Panteonu. Warto do niej zajrzeć, bo wnętrze jest naprawdę zachwycające. Na szczególną uwagę zasługuje ołtarz główny, gdzie znajduje się grób św. Katarzyny ze Sieny oraz pięknie udekorowana freskami kaplica Carafa.

* Kościół di Sant'Ignazio di Loyola

Kolejnym kościołem, którego wręcz nie można pominąć jest kościół świętego Ignacego Loyoli, który również znajduje się niedaleko Panteonu. Kościół cieszy się olbrzymią popularnością, a wszystko to zasługa przepięknego, trójwymiarowego malowidła, które zdobi sklepienie. Dzieło to zostało wykonane przez uzdolnionego jezuitę Andreę del Pozzo. Fresk można podziwiać stojąc z wysoko zadartą głową, albo spoglądając na nie w lustrze, które stoi po środku. Do tej jakże oryginalnej atrakcji ustawia się spora kolejka zainteresowanych i by w pełni docenić jego możliwości wystarczy do skarbonki wrzucić 1 EUR.

Boże Narodzenie w Rzymie

Rzym odwiedziliśmy w okresie świąt Bożego Narodzenia, a więc trafiliśmy na okres, w którym miasto było przepięknie udekorowane milionami światełek. Spacer wieczorną porą po rozświetlonym Rzymie to był dla nas wręcz punkt obowiązkowy i robiliśmy to codziennie, za każdym razem wybierając inną część miasta. A więc co według nas warto zobaczyć w okresie świąt Bożego Narodzenia w Rzymie?

* Choinkę na Piazza del Popolo, jak dla nas to było najładniejsze drzewko

* Via del Corso i odchodzące od niej uliczki

* Dekoracje sklepu Fendi

* Choinkę na Schodach Hiszpańskich

* Via dei Condotti

* Plac Świętego Piotra z choinką i szopką Bożonarodzeniową

* Piazza Navona, gdzie odbywa się Bożonarodzeniowy jarmark z naprawdę przepięknymi rzeczami.

Podczas zimowych spacerów po Rzymie w wielu miejscach można spróbować pieczonych kasztanów i warto się skusić. My jedliśmy je po raz pierwszy i musimy przyznać, że ich smak nas zaskoczył, smakują jak pieczone bataty. 

Boże Narodzenie w Rzymie to też wzmożona ilość turystów i trzeba się z tym liczyć. Bilety wstępu do poszczególnych atrakcji naprawdę warto kupić ze sporym wyprzedzeniem, bo może się okazać, że w interesujących nas datach nic już dostępnego nie będzie. Warto pamiętać też o tym, że w okresie świąt, przede wszystkim 25 grudnia, niektóre atrakcje mogą być zamknięte

Jeśli chodzi o działanie restauracji i pizzerii w okresie świąt nie spotkaliśmy się z większymi utrudnieniami. Były miejsca, przeważnie małe lokale, które 25 i 26 grudnia były zamknięte, ale można było znaleźć nadal sporo miejsc otwartych. Sklepy, w tym spożywcze, były pozamykane tylko 25 grudnia, a więc o tym również warto pamiętać. 

Z lewej choinka na Schodach Hiszpańskich, po środku na Placu św. Piotra, z prawej choinka Fendi

Via del Corso

Szopka w Bazylice św. Piotra

Pogoda w Rzymie w grudniu

Wybierając się do Rzymu w grudniu liczyliśmy się z tym, że z pogodą może być różnie, jak to o tej porze roku. Wiedzieliśmy jednak, że miasto ma tak wiele do zaoferowania, że nawet w deszczowe dni z pewnością mielibyśmy co tam robić. Pogoda była jednak dla nas łaskawa i przez cały nasz pobyt było pięknie i słonecznie, a temperatury utrzymywały się w granicach 14 st. C. Przez pierwsze dwa dni było dość wietrznie, a więc przez to nieco chłodniej, zwłaszcza w cieniu. Gdy wiatr ustał to w godzinach, gdy słońce znajdowało się najwyżej, robiło się przyjemnie ciepło, na tyle, że można było spacerować w samej bluzie. Wieczorem oczywiście znów robiło się zimno, a więc czapka i cieplejsza kurtka były jak najbardziej na miejscu. 

Rok Jubileuszowy

Rok 2025 dla Rzymu i Watykanu jest rokiem wyjątkowym, bowiem 24 grudnia 2024 r. rozpoczął się Rok Jubileuszowy, który potrwa do 6 stycznia 2026. Wydarzenie to ma miejsce raz na 25 lat i z tej okazji w Bazylice św. Piotra otworzono Święte Wrota (Drzwi Święte), którymi można wejść do środka. Wstęp do Bazyliki, jak i wejście przez Święte Wrota jest darmowy, ale zalecane jest, by zrobić wcześniej rezerwację, której można dokonać tutaj. Z doświadczenia możemy jednak powiedzieć, że przez Święte Drzwi można też wejść i bez rejestracji. Po upływie Roku Jubileuszowego Święte Wrota zostaną ponownie zamknięte, a od wewnątrz zostaną zamurowane, tak więc to naprawdę wyjątkowa okazja i niesamowite przeżycie móc zobaczyć je otwarte.

Rzym to przepiękne miasto, które z pewnością nikogo nie rozczaruje. Miasto idealnie sprawdzi się na romantyczny wyjazd, wypad z przyjaciółką, czy też na wyjazd z dziećmi. My w Rzymie spędziliśmy 5 dni, wykorzystując ten czas w 100%, ale i tak wiemy, że musimy tam wrócić ponownie, bo oczywiście nie udało nam się zobaczyć wszystkiego co chcieliśmy. 

Na naszym blogu nie ma reklam, nie chcemy by przeszkadzały one w odbiorze naszych treści, jeśli jednak uważasz nasz wpis za interesujący i doceniasz naszą pracę będzie nam miło jeśli zaprosisz nas na kawę 💓

Dziękujemy ! Rodzinnie Dookoła Świata !